Szelężnik mniejszy (Rhinanthus minor) to jednoroczna roślina półpasożytnicza, pobierająca wodę i składniki odżywcze z korzeni sąsiednich traw, co ogranicza ich wzrost i sprzyja różnorodności gatunkowej łąk. Jego żółte, grzbieciste kwiaty przyciągają trzmiele i inne owady zapylające, szczególnie zawisaki. | SKU: N039
nasiona
formy dzikiej
1 gram to ok.
330 nasion
21,00 zł – 89,00 zł
Rodzina: zarazowate Orobanchaceae (dawne trędownikowate Scrophulariaceae)
Status w Polsce: roślina rodzima
Szelężnik mniejszy preferuje stanowiska widne, gdzie wyrosną razem z nimi potencjalni żywiciele. Nie jest grymaśny względem gleb, najsłabiej rośnie na wapiennych, najlepiej na kwaśnych, ale znosi wiele typów podłoży tak żyznych jak i jałowych, organicznych i mineralnych. Wymaga stratyfikacji w zmrożonej ziemi, dlatego szelężnik mniejszy zalecany się do siewu ozimego.
Od około 20 lat bywa świadomie podsiewany celem ograniczenia rozwoju ekspansywnych traw i bylin dwuliściennych w ramach ochrony czynnej bliźniczysk (psiar, muraw o przewadze bliźniczki psiej trawki) oraz zakładania miejskich łąk kwietnych i pasów kwietnych w sadach. Szelężnik może przez pewien czas rosnąć bez gospodarzy, jednak potrzebuje roślin żywicielskich do pełnego, prawidłowego rozwoju. Może atakować ponad 50 gatunków należących do 18 rodzin, najczęściej trawy właściwe (wiechlinowate, około 30% najczęstszych żywicieli) oraz drobnonasienne motylkowate (około 22% dobrych gospodarzy).
jednoroczne
żółty
czerwiec
lipiec
maj
sierpień
niska
piaszczysta (lekka)
gliniasta (ciężka)
próchnicza (żyzna)
przeciętna (średnia)
sucha
świeża (średnia)
półcieniste
słoneczne
rodzima
Nasiona szelężnika mniejszego należy wysiewać jesienią (wrzesień-listopad), ponieważ wymagają stratyfikacji chłodnej, aby mogły skutecznie wykiełkować wiosną.
Szelężnik mniejszy to półpasożyt, który pobiera wodę i składniki mineralne z korzeni sąsiadujących roślin, głównie traw. Dzięki temu osłabia ich wzrost, tworząc przestrzeń dla innych roślin łąkowych, takich jak dzwonki, jastruny czy firletki. Jego obecność sprzyja więc większej bioróżnorodności na łąkach.
Do najlepszych zapylaczy szelężnika mniejszego należą owady o najdłuższych narządach gębowych, zdolne napić się nektaru ukrytego na dnie mocno wydłużonej rurki kwiatowej np.: ćmy zawisaki. Słupek wychyla wówczas znamię poza górną wargę, przyjmuje obcy pyłek, co prowadzi do powstania nasion. Jakkolwiek pszczoły i trzmiele również posiadają stosunkowo długie języczki, to jednak zwykle nie sięgają tak głęboko. Zatem rabują nektar bez zapylania szelężnika, wygryzając otwory po bokach korony. Nasiona szelężnika są rozsiewane przez mrówki (myrmekochoria), które przyciągają tłuszczowe elajosomy. Dzięki temu roślina może łatwiej rozprzestrzeniać się na nowe obszary.
Na zdjęciu: szelężnik mniejszy & fruczak gołąbek
Szelężnik mniejszy to drobna roślina jednoroczna, półpasożyt korzeniowy traw.
Układ korzeniowy ma płytki, słabo rozgałęziony, z najmłodszymi korzonkami wyposażonymi w ssawki (haustoria).
Pędy nadziemne charakteryzują się czworokątnym przekrojem i skośnie wznoszącymi się gałązkami. Poza tym mogą być bardzo różne: czarniawe lub zielonkawe; proste bądź rozgałęzione; delikatnie owłosione lub całkiem nagie. Osiągają 0,2-0,8 m wysokości.
Liście górne nie przypominają dolnych, aczkolwiek wszystkie są siedzące (bez ogonków) i piłkowane na brzegach. Dolne są: naprzeciwległe, czysto zielone i lancetokształtne; natomiast górne: nakrzyżległe, żółtawe lub czarniawe i trójkątne.
Szelężnik odznacza się bardzo dużymi na tle reszty rośliny, grzbiecistymi kwiatami, zawiązującymi się w kątach górnych liści. Kielich jest trwały, o zrośniętych działkach, mocno złocisty, silnie rozdęty, aczkolwiek krótszy od rurki korony. Korona także jest jaskrawo żółta, także zrosłopłatkowa oraz dwuwargowa. Górna warga odznacza się pewnym spłaszczeniem, górnym sklepieniem oraz dwoma fioletowymi ząbkami, osłaniającymi umieszczone pod nią pylniki. Wargi opisywanego gatunku przywierają do siebie, zamykając gardziel kwiatu.
Owocem jest spora, jasnobeżowa torebka, osłonięta mocno rozrośniętymi resztkami kielicha, szeleszczącymi przy potrąceniu. Nasiona są niepozorne, obrośnięte błonką ułatwiającą ich roznoszenie przez wiatr.
BEEWILD to troska o środowisko naturalne. Oprócz promocji gatunków rodzimych, prowadzenia warsztatów edukacyjnych i projektów rewildingowych firma finansuje także organizacje ekologiczne.
Uczestnicząc w 1% for the Planet przekazujemy 1% naszych rocznych obrotów na projekty wspierające zrównoważony rozwój.
Więcej informacji: www.onepercentfortheplanet.org
