Mieszanki nasion na polskim rynku

Tak jak rośnie coraz większa grupa pasjonatów łąk, tak samo na rynku pojawia się coraz więcej produktów pod nazwą „łąka kwietna”. Producenci oferują mieszanki o różnym składzie i wariantach cenowych. Bogactwo kwiatów jest ogromne, podobnie jak wybór mieszanek nasiennych.

Przyszła wiosna więc rozpoczyna się planowanie wysiewów nasion nowych łąk kwietnych, które znajdują sobie coraz szersze grono zwolenników. Wiele osób ma już za sobą pierwsze próby wysiewu łąk, inni dopiero zaczną swoją przygodę z tym fascynującym i przynoszącym wiele radości “zjawiskiem przyrodniczym”.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze mieszanki, żeby zaspokoić nasze oczekiwania? Postaram się odpowiedzieć w tym tekście.

Po pierwsze należy zadać sobie pytanie, w jakim celu chcemy założyć łąkę. Czy ma to być pożytek dla owadów, a może zależy nam głównie na efekcie dekoracyjnym? A może najważniejsze będzie ograniczenie pielęgnacji i wieloletni charakter łąki? Dla niektórych wyznacznikiem będzie to, żeby mieszanka składała się tylko z form podstawowych rodzimych gatunków roślin. W każdym z tych przypadków powinniśmy zwrócić uwagę na opis mieszanki i jej skład gatunkowy.

Łąkowy marketing

Łąki nie da się kupić. Kierując się wyobrażeniem o łące, kupujemy jedynie nasion. Od dobrej woli producenta i sprzedawcy zależy to, czy i jak rzetelnie przedstawi swój produkt. Już dawno zidentyfikowaliśmy problemem, polegający na tym, że pokazywane zdjęcia kwitnących mieszanek w większości nie odpowiadają faktycznemu składowi gatunkowemu produktów. Zdjęcia prezentują wspaniałe i bogato kwitnące łąki jednoroczne, w skład których wchodzą gatunki niewystępujące w oferowanych mieszankach. Niestety w wielu przypadkach producenci nie podają informacji o składzie lub są one bardzo zdawkowe a czasami błędne, lub wręcz fałszywe.

Nie dajmy się zwieść „okazji” i na pewno nie kupujmy mieszanki, w której dominującym składnikiem są trawy. Kupując mieszanki gdzie 95% to trawy, nie osiągniemy efektu „łąki kwietnej”. W pierwszym roku może i zakwitnie trochę kwiatów, to z całą pewnością w kolejnym roku na „łące” pozostaną tylko trawy.

Poddajmy analizie jedną z mieszanek dostępną na polskim rynku:

  • Kostrzewa czerwona kępowa 10%
  • Kostrzewa czerwona rozłogowa 29%
  • Życica trwała 50%
  • Kostrzewa szczeciniasta/murawowa 6%
  • Koniczyna łąkowa 1%
  • Koniczyna biała drobnolistna 1%
  • Zestaw kwiatów 3%

Jak widać, w mieszance znajduje się tylko 5% roślin kwitnących tj. koniczyny stanowiące 2% całkowitej masy mieszanki i bliżej niezidentyfikowany „Zestaw kwiatów” w ilość 3%. W mieszance 45% traw to kostrzewy, które zaleca się stosować jako dodatek do mieszanek łąk kwietnych (ze względu na ich mało ekspansywny rozwój), ale 50% udziału życicy trwałej to pewna droga do porażki. Życica trwała to szybkorosnąca trawa, która w łatwy sposób zdominuje obsiany teren i pozostanie nam tylko użytkowanie w przyszłości „łąki” jako trawnik. W tym przypadku nawet późniejsze wsiewki czystej mieszanki kwiatów na niewiele się zdadzą. A więc uważajcie na takie „okazje”. Takie mieszanki już na samym początku, można wyeliminować z kręgu zainteresowania. Szkoda Waszej pracy.

Wróćmy do określania potrzeb. W przypadku chęci posiadania łąki, której głównym celem będzie stworzenie bazy pokarmowej dla owadów, sprawa jest dość prosta, bo większość mieszanek dostępnych na rynku to kompozycje roślin kwitnących, które oferują owadom pokarm. Poszczególne rośliny co prawda różnią się od siebie wielkością produkcji nektaru i pyłku, mają też odmienną budową kwiatu, co determinuje ich dostępność dla określonych grup owadów, ale w większości znajdują się chętni, by z nich skorzystać.

Tanie gatunki uprawne

Często w mieszankach wykorzystywane są gatunki roślin uprawnych, których produkcja jest masowa i dość tania. Takie gatunki uprawne jak gryka zwyczajna, gorczyca biała, słonecznik zwyczajny czy nostrzyk biały to gatunki bardzo cenne jako pożytek, ale ich wzrost jest często dość bujny, co może być przyczyną trudności w koszeniu łąki po przekwitnięciu. Wiele osób może mieć też wątpliwości co dekoracyjnego charakteru tych roślin. Jeśli chcemy być posiadaczami łąki dekoracyjnej, trzeba zwrócić się w kierunku mieszanek z bardziej “szlachetnymi” gatunkami kwiatów. Trudno nie zachwycić się nad wyglądem lnicy marokańskiej, lnu wielkokwiatowego, smagliczki nadmorskiej czy eszolcji kalifornijskiej, lecz ich produkcja jest bardziej skomplikowana, co wpływa na koszt mieszanki. Jest wiele pięknych i łatwych w produkcji gatunków tj. maciejka dwuroga, len zwyczajny, nagietek lekarski, kosmos podwójnie pierzasty czy czarnuszka damasceńska, dlatego często pojawiają się jako składniki ekonomicznych mieszanek.

Mieszanki jednoroczne

Wszystkie wymienione gatunki to rośliny jednoroczne, które w ciągu jednego sezonu wegetacyjnego będą cieszyły nasze oczy i korzystające z nich owady, ale zazwyczaj nie powtórzą kwitnienia w kolejnym roku. Oczekiwanie, że łąka jednoroczna będzie bez odtwarzania efektownie kwitnąć przez wiele sezonów, jest błędne. Wiele z tych roślin to gatunki pochodzące z cieplejszych stref klimatycznych, których nasiona lub młode siewki nie są w stanie przetrwać naszej zimy.

Najlepiej przystosowane do krajowych warunków są dobrze nam znane „kwiaty polne” tj. mak polny, chaber bławatek czy kąkol polny. To gatunki, które można wsiewać wiosną i jesienią, ale do powtórzenia kwitnienia w kolejnych latach wymagają przekopania jesienią terenu, na którym rosły. Tak jak ma to miejsce na polach uprawnych, z którymi są ściśle związane, uprawa gruntu stymuluje nasiona “kwiatów polnych” do kiełkowania.

Mieszanki wieloletnie

Dla osób, które poszukują długoterminowego rozwiązania na zagospodarowanie terenu, najlepszym rozwiązaniem będą mieszanki wieloletnie. Niestety niewielu producentów oferuje mieszanki, które rzeczywiście będą w stanie funkcjonować przez kolejne lata, a ich pielęgnacja ograniczy się jedynie do sporadycznego koszenia. Nasiona gatunków wieloletnich to zazwyczaj kosztowne komponenty, dlatego ich udział w mieszankach marketowych jest znikomy. Często jako komponent wieloletni wykorzystuje się tanie gatunki roślin uprawnych tj. komonica zwyczajna, koniczyna łąkowa, koniczyna biała. Poddajmy analizie jedną z mieszanek, opisanych jako mieszanka wieloletnia

Skład mieszanki:

  • miłek letni,
  • kąkol polny,
  • koper ogrodowy,
  • nagietek lekarski,
  • chaber bławatek,
  • klarkia wytworna,
  • powój trójbarwny,
  • nachyłek barwierski,
  • godecja wielokwiatowa,
  • smagliczka nadmorska,
  • komonica zwyczajna,
  • rumianek pospolity,
  • maciejka,
  • mak polny,
  • aksamitka rozpierzchła,
  • koniczyna łąkowa,
  • wyka siewna,
  • cynia wytworna.

W tej kompozycji określanej mianem mieszanki wieloletniej występują tylko dwa gatunki wieloletnie: komonica zwyczajna i koniczyna łąkowa. Pozostałe to gatunki jednoroczne, które na pojawią się na łące w kolejnym roku.

Dlatego należy zwracać uwagę na skład gatunkowy i procentowy kupowanej mieszanki. W dobrych kompozycjach nasiennych udział gatunków jednorocznych nie powinien przekraczać 25% całkowitej masy mieszanki ze względu na to, że rośliny jednoroczne mogą stanowić konkurencję dla wolniej rosnących gatunków wieloletnich.

Najlepiej jak mieszanki wieloletnie tworzone są z rodzimych gatunków, dzięki czemu są najbardziej cenne przyrodniczo i są najlepiej przystosowane do panujących w Polsce warunków. Dobrze skomponowana i dobrana do stanowiska mieszanka rodzimych gatunków jest w stanie funkcjonować na danym miejscu przez wiele lat, a jej pielęgnacja ograniczy się jedynie do koszenia raz lub dwa razy w sezonie. Jest też najlepszym wsparciem dla rodzimych gatunków owadów. Dla niektórych z nich rodzime gatunki kwiatów są jedynymi żywicielami.

Nasiona na stanowisku

Przy wyborze mieszanki, trzeba zwrócić uwagę na to czy pasuje do naszej gleby. W przypadku wielu mieszanek dostępnych na rynku nie ma takiego rozróżnienia. Wynika to z faktu, że mieszanki są tworzone z wielu gatunków o różnych wymaganiach, co skutkuje tym, że zawsze jakieś gatunki znajdą swoją niszę do wzrostu. Jednakże jeżeli chcemy osiągnąć jak najlepszy efekt, warto przyjrzeć się temu zagadnieniu i wybrać mieszankę dobraną do stanowiska. Ma to duże znaczenie w przypadku rodzimych mieszanek wieloletnich, gdzie rośliny mają funkcjonować przez kolejne sezony. Inne rośliny będą dobrze czuły się na suchych glebach piaszczystych a inne na wilgotnych i żyznych.

W celu dobrego dobrania nasion do naszego stanowiska dobrze jest zapytać producenta nasion o to, jaka mieszanka najlepiej sprawdzi się określonych warunkach. Niestety jest to zazwyczaj trudne, bo duże firmy nasienne nie mają w ofercie takich mieszanek lub nie umożliwiają łatwego uzyskania takiej informacji, bo łąki kwietne to tylko dodatek do ich szerokiej oferty nasion. Dlatego warto szukać nasion w specjalistycznych sklepach oferujących mieszanki na łąki kwietne, gdzie uzyskamy potrzebne informacje, kupimy przemyślaną mieszankę nasion i uzyskamy pomoc przy wysiewie i pielęgnacji naszej łąki.