Rodzime łąki wieloletnie stanowią niezwykle cenne elementy naszego krajobrazu i ekosystemu. Są one najlepsze z wielu powodów, które warto rozważyć, jeśli zależy nam na zachowaniu zdrowia przyrody i zrównoważonym zarządzaniu zasobami naturalnymi. W tym artykule przyjrzymy się, dlaczego właśnie te rodzime łąki wieloletnie są tak istotne i dlaczego warto inwestować w ich ochronę oraz przywracanie na terenach, gdzie zostały utracone.
Mieszanka nasion o dobrym składzie i jesienna aura to przepis na sukces. Łąki wieloletnie idealnie prezentują się na terenach o większej powierzchni. Można je założyć w ogrodzie, na mało atrakcyjnej przestrzeni przemysłowej i parkowej, a także przy drogach. I wszędzie tam, gdzie pojawi się pomysł na zwiększenie bioróżnorodności. Nie musi to być tradycyjna łąka wieloletnia, bo jest sporo rodzajów, np. łąka dla motyli lub łąka antysmogowa.
Wieloletnią łąkę kwietną tworzą gatunki, które mają rozbudowany system korzeniowy, a więc pobierają wodę z głębszych warstw gleby. Niestraszna im zatem nasilająca się wysoka temperatura latem, z którą inne rośliny sobie nie radzą i pod wpływem której marnieją. Odporność na suszę powoduje, że taka specjalna mieszanka na suche tereny kwitnie niezawodnie mimo deficytu wody. A dzieje się to nawet tam, gdzie panują trudne warunki siedliskowe, na mniej żyznych i ubogich glebach.
Jesienny wysiew łąki kwietnej to również doskonały sposób na naturalne zatrzymywanie wilgoci w glebie. Rośliny w takiej mieszance mają duże właściwości retencyjne i w trakcie deszczu działają jak gąbka w głębokich warstwach. Przyjmują opady i zatrzymują je. Ich duże zagęszczenie jednocześnie osłania podłoże i ogranicza jego parowanie. Znaczenie w spotęgowaniu tej funkcji ma również wysianie mieszanki na glebie o odpowiedniej strukturze, najlepiej gruzełkowatej. Taka ziemia gwarantuje równomierny rozkład wody i jej maksymalne wykorzystanie.
W czasie wzrostu i kwitnienia na wieloletniej łące kwietnej nieustannie słychać, jak coś bzyczy i szeleści. I nic w tym dziwnego, bo taki niewielki ekosystem to idealne miejsce dla wielu stworzeń. Rośliny jak magnes przyciągają pszczoły miodne, a najintensywniej, gdy wysiejemy mieszanką pszczelarską skomponowaną z nasion wieloletnich roślin kwitnących charakteryzujących się zwiększoną produkcją nektaru i pyłku. Z takiej stołówki skorzysta również część dzikich zapylaczy, np. trzmieli. W niższych partiach łąki zadomowią się małe gady, płazy, owady i ssaki.
Wszędzie tam, gdzie pojawi się łąka wieloletnia, znacznie zyskuje na tym środowisko, a naturalny ekosystem zaczyna wracać do swojej pierwotnej formy. Nie dzieje się to błyskawicznie, ale w dłuższej perspektywie czasu ma to dobre skutki – pozwala rozwinąć, a często odbudować bioróżnorodność, która zaczęła niszczeć i staje się łącznikiem między przyrodą, która jeszcze pozostała a tą, która ma szansę się odrodzić.
Duże łąki kwietne to naturalna oczyszczalnia powietrza. Rośliny z takich mieszanek wieloletnich świetnie wyłapują dwutlenek węgla. Biorą udział w tzw. sekwestracji, czyli przechwytują i przenoszą CO2 z atmosfery do gleby i magazynują go tam. Część gatunków ma także zdolność oczyszczania powietrza z rozmaitych pyłów zawieszonych. Brak konieczności wzruszania gleby, co uwalnia ogromne ilości CO2, to dodatkowa korzyść.
Kwitnąca mieszanka wieloletnia nie tylko poprawia wilgotność gleby, ale też całe stosunki wodno-powietrzne panujące pod ziemią oraz wspiera naturalne procesy biologiczne. Ziemia staje się lepiej napowietrzona. W dłuższej perspektywie czasu kwitnące łany ograniczają erozję podłoża. Skutecznie bowiem zatrzymują podmuchy wiatru, który ma małe szanse dotrzeć do wierzchnie warstwy gleby i wysuszyć ją.
Minimalna pielęgnacja to ogromny atut łąki wieloletniej. W praktyce ogranicza się do podlewania po wysiewie, w pierwszej fazie wzrostu i tylko jeśli zachodzi taka potrzeba, np. jesień jest bardzo sucha. Kluczowe za to jest koszenie, w pierwszym roku co około 5-6 tygodni, w kolejnych latach 1-2 razy w roku. Zabieg ten pozwala utrzymać łąkę w dobrej kondycji. Należy wykonywać go zawsze w momencie, gdy kwiaty już przekwitną, a zawiązane nasiona obsypią się do gleby. Optymalna wysokość koszenia to 5-7 cm.
Jeśli zadbamy o koszenie, to nie musimy robić nic więcej, a jedynie czekać na kwitnący spektakl. Łąka wieloletnia dba o siebie sama i startuje z kwitnieniem w odpowiednim czasie. Nasiona, które po kwitnieniu spadną do gleby, na wiosnę rozpoczną swój naturalny cykl wegetacyjny.
Jesienny wysiew łąki wieloletniej ma tę zaletę, że możemy liczyć na wczesne kwitnienie wiosną, najczęściej już w maju. Będzie ono jednak znikome, ponieważ w takich mieszankach przeważają gatunki dwu- i wieloletnie, które kwitną pierwszy raz w drugim roku po wysiewie, a z każdym kolejnym robią to coraz bardziej intensywnie. Jeżeli zależy nam na obfitym kwitnieniu już w pierwszym roku, warto wzbogacić mieszankę gatunkami jednorocznymi.
Podsumowując rodzime łąki wieloletnie są najlepsze ze względu na wiele kluczowych powodów. Są naturalnym ekosystemem, który jest dostosowany do lokalnych warunków i klimatu, co oznacza, że wymagają mniej konserwacji i zapewniają siedlisko dla miejscowej fauny i flory. Głębokie korzenie roślin wieloletnich pomagają w retencji wody, co jest korzystne w okresach suszy i przeciwdziała erozji gleby. Ponadto, te łąki mają tendencję do utrzymania wyższego poziomu różnorodności biologicznej, co wspiera zachowanie lokalnej bioróżnorodności. Wreszcie, rodzime łąki wieloletnie mogą być bardziej ekonomicznie opłacalne w dłuższej perspektywie czasowej, ponieważ wymagają mniej kosztownej pielęgnacji i nawożenia niż uprawy jednoroczne. Dlatego są uważane za najlepszy wybór dla zachowania zdrowia ekosystemów i trwałego gospodarowania zasobami naturalnymi.