Wysiew łąk zamiast trawnika na dużych obszarach

Sianie łąk kwietnych na dużych terenach jako alternatywa dla tradycyjnego kosztowanego trawnika to ogromne oszczędności w koszcie utrzymania terenu i niebagatelna pomoc dla dzikiej przyrody oraz adaptacja do skutków zmian klimatu. W dobie kryzysu ekonomicznego, ekologicznego i energetycznego taka oszczędność staje się koniecznością.

Z tego artykułu dowiesz się jak przygotować teren, kiedy, jak i jakie nasiona wysiać oraz jak pielęgnować dużą łąkę kwietną.

Przygotowanie podłoża przed wysiewem nasion roślin łąkowych

1. W przypadku terenu pobudowlanego niepokrytego roślinnością, gdzie istnieje ryzyko wystąpienia dużej ilości gruzu  i innych zanieczyszczeń teren najlepiej wstępnie uprawić kultywatorem w celu wybrania odpadów. Na terenie porośniętym trawą lub roślinnością pionierską należy wykonać niskie koszenie lub/i uprawę broną talerzową. Po wykonaniu koszenia/bronowania teren  można zaorać na głębokość 20-25 cm. Zabieg ten pomoże ograniczyć odrastanie trawy i roślin, których nasiona mogą być  zmagazynowane w „glebowym banku nasion”.
2. Teren należy uprawić agregatem uprawowym lub glebogryzarką na głębokość 10-15 cm. 
3. Warto wykonać badania gleby. Odczyn gleb powinien być obojętny lub lekko zasadowy (6,5-8,0 pH). Można go podnieść, używając w odpowiednich dawkach nawozów wapniowych np. węglanu wapnia lub wapna magnezowego. Nawóz wymieszać płytko z podłożem.
4. W celu ograniczenia wzrostu niepożądanych roślin przy sprzyjających warunkach pogodowych (odpowiednia wilgotność i temperatury) i dostatecznej ilości czasu teren można obsiać mieszanką przedplonową. Dobrze dobrana mieszanka przedplonowa do typu gleby polepszy  warunki do wzrostu docelowej mieszanki nasiennej.
5. Po upływie 3-6 tygodni powinna nastąpić ponowna uprawa gruntu na głębokość 5 cm za pomocą agregatu uprawowego, brony wirnikowej lub glebogryzarki. Zabieg ten ma na celu zniszczenie niepożądanej roślinności, której bank nasion mógł znajdować się w glebie oraz rozdrobnienie roślin z mieszanki przedpolonowej, jeżeli taka była użyta. Uprawę należy wykonać po pojawieniu się siewek chwastów, nie dopuszczając do zawiązania i wysiania nasion. Płytka uprawa wykonywana wielokrotnie w dłuższych odstępach czasu (co około 30-45 dni) pozbawia glebę banku nasion roślin niepożądanych na łące i zwiększa prawdopodobieństwo osiągnięcia pożądanego efektu.
6. Bezpośrednio po wykonaniu uprawy należy wysiać nasiona roślin wybranej mieszanki. W przypadku braku czasu na zrobienie minimum dwóch upraw gruntu przed wysiewem nasion można mieszankę wysiać bezpośrednio po pierwszej uprawie, ale może się to wiązać z pojawieniem dużej ilości niepożądanych roślin, których nasiona były zmagazynowane w „glebowym banku nasion”. Ryzyko wystąpienia dużej ilości „chwastów jednorocznych” w przypadku  jednokrotnej uprawy gruntu  jest mniejsze  w przypadku wysiewu jesiennego.

Optymalne terminy siewu mieszanki nasion na łąkę kwietną

• wiosna (marzec-maj) – okres wczesnowiosenny zazwyczaj obfituje w opady deszczu.
  Uwaga! Przy siewie wiosennym kiełkujące nasiona mogą natrafić na coraz częściej występująca wiosenną suszę. Wiosenne przymrozki mogą uszkodzić młode siewki. Termin ten zwiększa ryzyko wystąpienia  dużej  ilości “chwastów jednorocznych”.

• późna wiosna i lato (czerwiec-lipiec) – okres wysokich temperatur i ograniczonej ilości opadów.
  Uwaga: Ostatnie lata pokazują, że wysiewy w tym okresie są często obarczone mniejszym ryzykiem wystąpienia suszy niż okres wczesnowiosenny.
  
• późne lato i wczesna jesień (sierpień-październik) – unikamy ryzyka deficytów wody w początkowej fazie wzrostu. Okres jesienny zazwyczaj obfituje w opady deszczu. Przy sprzyjających warunkach nasiona skiełkują, a rośliny zdążą wytworzyć system korzeniowy i rozety liściowe na tyle mocne, by przezimować. Wysiew w tym terminie zmniejsza ilość niepożądanych „chwastów jednorocznych”.
  
• późna jesień i zima  (listopad-luty) – wysiew nasion w wychłodzoną glebę (temperatura gleby poniżej 5^oC). Przy niskich temperaturach nasiona przezimują w glebie bez kiełkowania do wiosny.
  Uwaga! Przy wysokich temperaturach w okresie jesienno-zimowym nasiona mogą kiełkować. Młode siewki mogą być podatne na uszkodzenia przez przymrozki.
  Zmrożona  gleba zimą może uniemożliwić wykonanie zabiegów uprawowych. 

Wybór mieszanki nasion do siewu dużej łąki kwietnej

Mieszankę nasion należy dobrać do warunków glebowych i przeznaczenia. Polecamy korzystanie z mieszanek nasion rodzimych gatunków roślin wieloletnich, które są najlepiej dopasowane do warunków i wspierają lokalną przyrodę. Siejąc dużą łąkę, warto wykonać profesjonalne badania próbek gleby lub… pobrudzić sobie ręce sprawdzając rodzaj gleby samodzielnie. W tym celu należy rozetrzeć próbkę w palcach i wyczuć strukturę oraz ocenić kleistość poprzez uformowanie wałeczka. Próbę najlepiej wykonać dla wielu próbek w różnych miejscach działki. Jak rozpoznać glebę?

Zalecenia dotyczące siewu mieszanki nasion na łąkę

1. Mieszankę nasienną należy wysiać w ilości 1-2 g/m² lub proporcjonalnie większej, jeśli zawiera w składzie nasiona traw. Do wysiewu należy dokładnie zmieszać nasiona z nośnikiem — wermikulitem frakcji 2-4 mm, w celu zwiększenia objętości materiału siewnego dla zapewnienia równomiernego obsiewu. Przyjmuje się, że optymalne jest użycie 5-7 litrów nośnika na 1 kg nasion w przypadku siewu siewnikami rzutowymi. W przypadku siewników precyzyjnych ilość wermikulitu można zmniejszyć.
2. Wysiewu należy dokonać w jak najkrótszym czasie od ostatniej uprawy. Szybki wysiew nasion mieszanki łąki kwietnej jest korzystny ze względu na to, że z czasem na powierzchni gruntu będą pojawiać się siewki z „glebowego banku nasion” lub nawiewane z wiatrem nasiona.  Rośliny te będą  stanowić konkurencję dla roślin z mieszanki.
3. Nasiona wysiewamy bardzo płytko na maksymalnej głębokości 0,5 cm. Wysiewu mieszanki na dużych powierzchniach dokonujemy rolniczym siewnikiem doglebowym lub siewnikiem rzutowym. Siewników doglebowych należy używać na najpłytszym ustawieniu wysiewu, najlepiej przy podniesionych redlicach. W przypadku siewu powierzchniowego (rzutowo) teren należy zwałować.

Zalecenia dotyczące dalszej pielęgnacji łąki kwietnej

Pielęgnacja nowo założonych łąk ogranicza się właściwie jedynie do kontroli wzrostu i koszenia. Szczególnie  przypadku wysiewu wiosennego, kiedy istnieje duże ryzyko pojawienia się niepożądanych roślin (chwastów) jednorocznych, należy przyjąć, że potrzebne będą koszenia pielęgnacyjne w celu ograniczenia presji tych gatunków na rośliny z mieszanki nasiennej. Koszenie pielęgnacyjne najlepiej wykonać, gdy chwasty osiągną wysokość 15-25 cm, ale jeszcze nie zawiązują nasion. Takie koszenie wykonujemy na wysokości 7-10 cm. Ustawienie kosiarki na tej wysokości nie uszkodzi roślin wieloletnich z mieszanki, których wzrost jest wolniejszy od „jednorocznych chwastów”. Istnieje jedynie ryzyko ograniczenia kwitnienia  jednorocznych kwiatów dodanych do mieszanki nasiennej. W razie potrzeby koszenie można powtórzyć. Kilkukrotne  koszenie w pierwszym sezonie wegetacyjnym jest najlepszą strategią na osiągnięcia pożądanego efektu łąki wieloletniej w kolejnych latach. Dlatego zaleca się stosowanie przy zakładaniu łąk wieloletnich mieszanek złożonych tylko z wieloletnich gatunków.

Koszenie w pierwszym sezonie wegetacyjnym

W przypadku małej presji ze strony niepożądanych roślin i braku potrzeby wykonywania koszeń pielęgnacyjnych w pierwszym sezonie wegetacyjnym można wykonać:

• jedno koszenie w sierpień/wrzesień w przypadku wysiewu wiosennego. Dopuszczalne jest drugie koszenie jesienne.
• dwa koszenia w przypadku siewu jesiennego. Pierwsze czerwiec/lipiec i drugie koszenie sierpień/wrzesień. Dopuszczalne jest trzecie koszenie jesienne.

Koszenie należy wykonywać na wysokości 7-10 cm, żeby nie uszkodzić roślin. Pokos można zbierać od razu do kosza kosiarki.

Koszenia w kolejnych latach

Koszenie najlepiej  wykonywać dwuetapowo przy użyciu kosiarek  nierozdrabniających pokosu (kosiarki listwowe, rotacyjne, bębnowe) na wysokości 7-10 cm. Pokos na kilka dni pozostawić na terenie. Pokos można dodatkowo  przerzucić w celu lepszego wyschnięcia i osypania się nasion. Siano po wyschnięciu należy zebrać.

Koszenie w zależności od warunków panujących na danym obszarze i typu zastosowanej mieszanki wykonuje się:

• raz w sierpień/wrzesień w przypadku gleb ubogich w składniki pokarmowe i suchych. Dopuszczalne jest drugie koszenie jesienne.
• dwa razy w przypadku gleb przeciętnych  i umiarkowanie wilgotnych. Pierwsze koszenie czerwiec/lipiec i drugie koszenie sierpień/wrzesień. Dopuszczalne jest trzecie koszenie jesienne.
• trzy razy i więcej w przypadku gleb urodzajnych i wilgotnych.